Δεδομένων των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της χώρας μας, θα περίμενε κανείς ότι τα θέματα προστασίας περιβάλλοντος και πολιτισμού θα αποτελούσαν ένα φυσικό χώρο δραστηριοποίησης του πολιτικού μας κόσμου – ένα πραγματικό πεδίο δόξης λαμπρό όπου θα μπορούσε ο κάθε πολιτικός να προσφέρει ουσιαστικά στον τόπο του, διαμορφώνοντας παράλληλα κα το δικό του πολιτικό προφίλ και στίγμα. Η πραγματικότητα όμως είναι άλλη -   σπανίζουν στην χώρα μας, οι περιπτώσεις πολιτικών προσώπων που έχουν να δείξουν έμπρακτη δράση και συνέπεια γύρω από σχετικά θέματα. Ο Νίκος Σηφουνάκης είναι μια από αυτές τις περιπτώσεις. Παρότι για κάποιους μπορεί να φαντάζει παράταιρος ο δημόσιος έπαινος σε εν ενεργεία πολιτικό από εκπρόσωπο μη-κυβερνητικής οργάνωσης, θεωρώ ότι ο έπαινος αξίζει σε εκείνους τους, δυστυχώς λίγους, πολιτικούς που σηματοδοτούν την πορεία τους με επί της ουσίας θετικό έργο για το περιβάλλον. Ο Νίκος Σηφουνάκης είναι ένας από αυτούς τους λίγους. Ειδικά καθώς υπήρξε υπουργός σε κυβερνήσεις που ελάχιστα έχουν να καυχηθούν ως έργο για την προστασία του περιβάλλοντος, ενώ έχουν δίκαια κατακριθεί για πολλές περιβαλλοντικά επιζήμιες επιλογές.

Στο νέο του βιβλίο, ‘Στα βήματα της Ευρώπης’, ο αναγνώστης μπορεί να βρει μια πλούσια συλλογή άρθρων και ομιλιών του κ. Σηφουνάκη που παρήχθησαν κατά την διάρκεια της θητείας του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η θεματολογία είναι αρκετά ευρεία και καλύπτει επτά διαφορετικές ενότητες – ευρωπαϊκοί θεσμοί, πολιτισμός, εκπαίδευση, μέσα μαζικής επικοινωνίας, τεχνολογία, μεταφορές και περιβάλλον-τουρισμός.

Σε ειδικό κεφάλαιο  του βιβλίου, μπορεί κανείς να διαβάσει ένα σημαντικό προϊόν της Επιτροπής Παιδείας και Πολιτισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της οποίας προήδρευε ο Νίκος Σηφουνάκης. Η έκθεση ‘για την προστασία της φυσικής, αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της υπαίθρου κα των νησιώτικών περιοχών’, φέρει την σφραγίδα του ιδίου όταν επισημαίνει με τρόπο κατηγορηματικό ότι ένα μεγάλο μέρος των νησιών τη Ευρώπης – προφανώς και τα δικά μας – ‘πλήττεται από καταιγιστικούς ρυθμούς υπερδόμησης που θα τα οδηγήσουν στην ολοσχερή οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική καταστροφή τους’. Τι κρίμα αλήθεια, οι απολύτως εύστοχες διαπιστώσεις αυτής της έκθεσης-ψηφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,  να μην δείχνουν να έχουν συγκινήσει στο ελάχιστο τους συντάκτες του ‘δικού μας’ ειδικού χωροταξικού σχεδίου για τον τουρισμό, που επιτείνει αντί να αποτρέπει, την τσιμεντοποίηση των νησιών μας, καταστρέφοντας το φυσικό μας κεφάλαιο, το πιο δυνατό συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας.

Η έκθεση δεν περιορίζεται στην παρουσίαση κρίσιμων διαπιστώσεων αλλά προχωράει σε μια σειρά από ενδιαφέρουσες προτάσεις. Για παράδειγμα, προτείνεται η θέσπιση κινήτρων για την κατεδάφιση ή ανάπλαση ασύμβατων κατασκευών που αλλοιώνουν τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά των οικισμών ή τα φυσικά χαρακτηριστικά ευαίσθητων περιοχών. Σε άλλο κεφάλαιο του βιβλίου, ο κ. Σηφουνάκης μας θυμίζει αντίστοιχες πρωτοβουλίες που είχε αναλάβει ως Υπουργός Αιγαίου. Διαμορφώθηκε ο νόμος 3201/2003 για την ‘απόσυρση κτιρίων’ μη συμβατών με την κλίμακα και την αισθητική των νησιών του Αιγαίου – δυστυχώς, παρά τον πρωτοποριακό του χαρακτήρα, ο νόμος αυτός ποτέ δεν εφαρμόστηκε, ενώ άλλες πρωτοβουλίες όπως τα ειδικά διατάγματα για τα νησιά, παρότι εφαρμόστηκαν τουλάχιστον μερικώς, είχαν επίσης συναντήσει σημαντικές αντιδράσεις, και μέσα στην τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.   

‘Στα βήματα της Ευρώπης’, ο Νίκος Σηφουνάκης τονίζει αυτά που θα έπρεπε ως πολίτες και Πολιτεία  να θεωρούμε απολύτως αυτονόητα. Να προτάξουμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά στον οικοδομικό και χωροταξικό μας σχεδιασμό. Να ανατρέψουμε ριζικά την λογική του παρελθόντος και την πρακτική της υπερδόμησης. Να αποκαταστήσουμε το τραυματισμένο μας τοπίο και να διατηρήσουμε τον αδόμητο χώρο που μας απέμεινε. Δυστυχώς, η πραγματικότητα μας δείχνει για άλλη μια φορά ότι τα αυτονόητα είναι συχνά και τα πιο δύσκολα…
       Δημήτρης Καραβέλλας
       Διευθυντής WWF Ελλάς