Ερώτηση 1

Η τουριστική οικονομία αντιπροσωπεύει ένα ολοένα αυξανόμενο ποσοστό του εθνικού μας προϊόντος. Κάποιοι φορείς κάνουν λόγο για 22%. Πως κρίνετε τις πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης στον κρίσιμο αυτό τομέα;  Η επανίδρυση του υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης από τη Νέα Δημοκρατία και οι αποφάσεις που ελήφθησαν βοήθησαν το συγκεκριμένο τομέα να αναπτυχθεί;

     Απάντηση

Τις τέσσερις τελευταίες δεκαετίες από χώρα περιηγητικού προορισμού – ιδανικός τόπος μαζί με την Ιταλία για ιστορικούς, αρχαιολόγους, αρχιτέκτονες, εξερευνητές, αλλά και του εκλεκτικού “jetset” – μετατραπήκαμε  σε τόπο μαζικού τουριστικού προορισμού.
Κεντρική μας στρατηγική  υπήρξε όλες αυτές τις δεκαετίες η αύξηση του τουριστικού ρεύματος, που θα είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των συναλλαγματικών εσόδων της χώρας. Προτάξαμε προς τούτο τη δημιουργία και ταχεία ανάπτυξη της ιδιωτικής υποδομής – κυρίως τουριστικών καταλυμάτων – μέσω της καθοριστικής οικονομικής συνδρομής του κράτους. Δυστυχώς σ’ αυτή την προσπάθεια από τη μια πλευρά δεν συμπορεύθηκε η συσχέτιση και ταυτόχρονη επένδυση σε συνοδευτικές δημόσιες υποδομές και από την άλλη θέσαμε σε δεύτερη μοίρα το στόχο της προσέλκυσης ποιοτικού τουρισμού, με την ανάπτυξη θεματικών ενοτήτων του.  Έτσι βάσει στοιχείων αποδεικνύεται ότι η αναλογούσα ανά επισκέπτη συναλλαγματική συνεισφορά  χρόνο με τον χρόνο μειώνεται.
Απαιτείται λοιπόν στροφή και ριζική ανατροπή των προαγόμενων πολιτικών  με νέες στρατηγικές που θα μας καταστήσουν προορισμό ποιοτικού τουρισμού, χωρίς βεβαίως τώρα πλέον να μπορούμε ν’ αρνηθούμε τη μαζικότητα, αφού πράγματι ο τουρισμός είναι η κύρια βιομηχανία που διαθέτουμε.
Τώρα ως προς την επανίδρυση του Υπουργείου Τουρισμού. Δυστυχώς, όπως και στη δεκαετία του ’90  - που είχα ένα διάστημα και την πολιτική ευθύνη του – οι αρμοδιότητές του εξακολουθούν και είναι περιορισμένες και η αποδοτικότητά του εξαρτάται από την καλή ή όχι βούληση πολλών άλλων υπουργείων.

Ερώτηση 2

Στα θετικά των κυβερνητικών αποφάσεων συνυπολογίζουν αρκετοί την αύξηση των κονδυλίων για την προβολή της χώρας μας στο εξωτερικό καθώς επίσης και την αντιστροφή της πτωτικής τάσης στον τουρισμό (αύξηση ξένων επισκεπτών). Τι έχετε να πείτε γι αυτό;

Απάντηση

Η διαφημιστική καμπάνια είναι ένα από τα πολλά σκέλη που υποβαστάζουν το τουριστικό οικοδόμημα. Όμως ένα προϊόν όταν δεν είναι στο σύνολό του άρτιο, δεν αποδίδει. Η όποια μεγάλη διαφημιστική εκστρατεία - που είναι σαφώς αναγκαία αλλά σε συγκεκριμένες κρίσιμες στιγμές - απλώς σώζει εν μέρει την κατάσταση. Το κύριο ζητούμενο πρέπει να είναι το προϊόν να έχει ανταγωνιστικότητα, που σημαίνει: στο σύνολο η εικόνα και η πραγματικότητα της χώρας μας να προσελκύει και προς τούτο έχουμε χρέος να εργασθούμε επειγόντως : Για την προστασία του Περιβάλλοντος και ιδιαίτερα του μοναδικού ελληνικού τοπίου, για να υπάρξει ποιότητα υπηρεσιών, το ίδιο υψηλών προδιαγραφών εντός και κυρίως εκτός της ζώνης των τουριστικών καταλυμάτων. Βάσει μετρήσεων συμπερασματικά συνάγεται ότι βασικό στοιχείο στην τουριστική σταθερότητα και ανάπτυξη αποτελεί η ελκυστικότητα που φέρνει τον επαναλαμβανόμενο  επισκέπτη, ο οποίος και είναι ο καλύτερος και ο πιο ακριβός διαφημιστής της χώρας μας.
Η αύξηση του αριθμού των επισκεπτών δεν αρκεί από μόνη της, ίσως και να έχει αρνητικές πλευρές. Ζητούμενο προέχει να είναι η διεύρυνση των ποιοτικών δυνατοτήτων που προσφέρουμε σ’ όλους τους τομείς και που φέρει σταθερότητα αριθμητική, ποιοτική με  διεύρυνση  της τουριστικής περιόδου, στοιχεία που η χώρα μας έχει ανάγκη. 

Ερώτηση 3

Πολύ συχνά ακούγεται ότι η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης είναι έρμαιο αποφάσεων συναρμόδιων υπουργείων, με αποτέλεσμα να καταγράφονται σοβαρές καθυστερήσεις, όπως για παράδειγμα στο ειδικό χωροταξικό για τον τουρισμό που καθυστερεί στο ΥΠΕΧΩΔΕ. Εάν είχατε την ευθύνη διακυβέρνησης της χώρας και άρα του ελληνικού τουρισμού τι θα κάνατε για να λύσετε το συγκεκριμένο πρόβλημα;

Απάντηση
Αναφέρθηκα περιληπτικά στην προηγούμενη ερώτησή σας για τις πενιχρές ευθύνες – βάσει των αρμοδιοτήτων του που αναλογούν στο Υπουργείο Τουρισμού σήμερα και που δεν διαφέρουν από εκείνες που διέθετε τη  δεκαετία του ’90. Όμως το θέμα του ειδικού χωροταξικού σχεδίου είναι τελείως διαφορετικό. Σαφώς και έχει κύριο λόγο το νεοσυσταθέν Υπουργείο για την σύνταξή του. Όμως δεν πρόκειται για μια αποσπασματική Νομοθετική πρωτοβουλία. Ένα ειδικό χωροταξικό για τον τουρισμό πρέπει να αποτελεί μέρος του γενικού εθνικού χωροταξικού σχεδιασμού, να έπεται δηλαδή και όχι να προηγείται του Γενικού. Το Γενικό χωροταξικό είναι το Σύνταγμα κατά κάποιο τρόπο και τα ειδικό χωροταξικό είναι οι Νόμοι που συντάσσονται κατ’ εξουσιοδότησή του.
Δυστυχώς ως χώρα προχωράμε αντίστροφα. Πρώτα είδαν το φως της δημοσιότητας το ειδικό σχέδιο για τον τουρισμό και το οικιστικό ή για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ακολουθούσε το σχέδιο για το γενικό χωροταξικό. Φέρνω ένα παράδειγμα για να γίνει κατανοητό το άτοπο του σχεδιασμού. Δεν είναι νοητό να χωροθετούνται στη Σαντορίνη ή στην Τήνο οι τουριστικές δράσεις και να έπεται η Γενική χωροθέτηση. Χωροθετώ σημαίνει τοποθετώ, τακτοποιώ στο χώρο. Πρώτα λοιπόν στα δύο παραδείγματα των νησιών θα πρέπει να  προταθούν  άρα  να οριοθετηθούν π.χ. οι γεωργικές δράσεις, τα όρια των οικιστικών επεκτάσεων, να οριοθετηθούν οι βοσκότοποι της Τήνου, που έτρεφαν χιλιάδες αγελάδες, οι αμπελώνες της Θήρας και η γη υψηλής γεωργικής απόδοσης που θα προτείνουν αρμόδια Υπουργεία και φορείς τους τρόπους προστασίας της. Αν στο όνομα της τουριστικής ανάπτυξης οικοδομηθεί όλη η ενδοχώρα των νησιών, τότε θ’ απολέσουν το βασικό τους συγκριτικό πλεονέκτημα που είναι το τοπίο, με την αμπελουργία, την αγελαδοτροφία, τους λαχανόκηπους, τις μάντρες και τις ξερολιθιές, μαζί με τους ιστορικά δομημένους εξαιρετικού αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος οικισμούς τους.
Η προστασία της Θήρας, της  Τήνου και άλλων πολλών  νησιών είναι παράγοντας πολλών συνιστωσών  για μια ορθολογική και  ποιοτική τουριστική ανάπτυξη.  

Ερώτηση 4

Μιας και μιλάμε για το χωροταξικό ποιες θεωρείτε τις σημαντικότερες παρεμβάσεις που είναι αναγκαίες να γίνουν στον τομέα της τουριστικής οικονομίας;
Απάντηση

Οι προοπτικές της διεθνούς τουριστικής ανάπτυξης όπως αυτές καταδεικνύονται μέσα από αναλύσεις, θέτουν προ μεγάλων ευθυνών την επίσημη ελληνική πολιτεία, και τίθενται ορισμένα ερωτήματα που επιζητούν σαφείς και άμεσες απαντήσεις ήτοι:
Από τον προβλεπόμενο - στην επόμενη εικοσαετία – διπλασιασμό του τουριστικού ρεύματος στη λεκάνη της Μεσογείου, Ποιο ποσοστό θ’ αναλογεί στη χώρα μας; Τι είδος τουριστικός προορισμός επιθυμούμε να γίνουμε; Σ’ ένα περιβάλλον τρομερά ανταγωνιστικό για  τον τουρισμό σε τι θα διαφοροποιήσουμε το προϊόν αυτό που προσφέρουμε προκειμένου να γίνουμε ελκυστικοί;
Κατά την γνώμη μου  επιβάλλεται να βελτιώσουμε τις ιδιωτικές και δημόσιες υποδομές, να προτάξουμε τη βελτίωση της ζωής στα αστικά κέντρα και την περιφέρεια.
Να αναδείξουμε τα σημαντικά σημεία αναφοράς, ιστορικούς, αρχαιολογικούς και τους ενδιαφέροντες  αρχιτεκτονικούς τόπους.
Να ελεγχθεί η υπερδόμηση αρχής γενομένης από τα νησιά και  να καταργηθεί άμεσα η εκτός οικισμών και η εκτός σχεδίου πόλεων δόμηση κυρίως για την παραθεριστική κατοικία, που είναι η βασική αιτία της καταστροφής του περιβάλλοντος και του ελληνικού τοπίου, και όχι μόνο των τοπίων ιδιαίτερου φυσικού κάλλους της χώρας.
Να εμπλουτίσουμε το  προϊόν  που προσφέρουμε με την ανάδειξη όλων των  θεματικών ενοτήτων του τουρισμού.
Δυστυχώς σε τρία Ευρωπαϊκά προγράμματα (Κ.Π.Σ.) η απορρόφηση των πιστώσεων  π.χ. για περιπατητικές διαδρομές έφθασε μόλις στο 7%.
Για την διεύρυνση της τουριστικής περιόδου να διατεθούν κίνητρα σε επιχειρήσεις και οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης για να μην γίνονται έρημοι τόποι οι τουριστικοί προορισμοί, με την λήξη της τουριστικής περιόδου, στις αρχές φθινοπώρου.
Να σχεδιασθεί η αύξηση τους χειμερινούς μήνες του τουριστικού ρεύματος στα αστικά κέντρα, δημιουργώντας δράσεις πολιτιστικές υψηλού επιπέδου.

Ερώτηση 5

Σε πρόσφατη παρέμβασή σας για το θέμα του εθνικού αερομεταφορέα κατηγορήσατε τη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ότι απαξίωσε με μεθοδευμένο τρόπο την ΟΑ «με τελικό στόχο την συρρίκνωση και την οριστική της διάλυση». Σε ποια στοιχεία στηρίζετε αυτή σας την θέση; Γιατί μια νέα κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ θα μπορέσει να λύσει ένα τόσο μεγάλο πρόβλημα, όταν δεν μπόρεσε να τι επιτύχει τόσα χρόνια πριν, που και η οξύτητα του προβλήματος ήταν μικρότερη; Το ερώτημα δεν είναι ακαδημαϊκό, πολύ περισσότερο εάν λάβει κανείς υπόψη δηλώσεις στελεχών του ΠΑΣΟΚ – μεταξύ αυτών και του κ. Πάγκαλου – ο οποίος μιλώντας στο περιοδικό μας είπε ότι «επιθυμεί να κλείσει η Ολυμπιακή».

Απάντηση

Δε νομίζω να υπήρξε άλλη κυβέρνηση στην Ευρώπη που να διέσυρε τόσο πολύ τον Εθνικό της αερομεταφορέα, όπως η σημερινή κυβέρνηση. Την ανικανότητά της να εξυγιάνει επί πέντε χρόνια την Ολυμπιακή, προσπάθησε να την μεταφέρει στην ελληνική κοινωνία. Η σημερινή κυβέρνηση ήλθε στην εξουσία υποτίθεται για να εξυγιάνει τις προβληματικές δημόσιες επιχειρήσεις και αντ’ αυτού εκποίησε την πιο κερδοφόρα επιχείρηση τον Ο.Τ.Ε., τον Leader των Βαλκανίων και μια από τις έξι μεγάλες τηλεπικοινωνιακές επιχειρήσεις της Ευρωζώνης.
Δυστυχώς στις αερομεταφορές, οδηγεί με τις πράξεις της  στην αντικατάσταση του παλαιού κρατικού μονοπωλίου με το ιδιωτικό μονοπώλιο. Η κατάσταση στον εθνικό αερομεταφορέα χειροτέρευσε δραματικά τα τελευταία χρόνια. Τα στοιχεία είναι συντριπτικά για την κυβέρνηση Καραμανλή. Το έλλειμμα της Ολυμπιακής την τετραετία 2004-2008 διπλασιάστηκε σε σχέση με την δεκαετία 1994-2004. Μόνο το πρώτο πεντάμηνο του 2008 το έλλειμμα – λόγω έλλειψης δέκα αεροσκαφών έφτασε τα 180 εκατομμύρια Ευρώ. Ακυρώθηκαν 6.050 πτήσεις, ήτοι χάθηκαν 145.000 επιβάτες και καταβλήθηκαν εκατομμύρια Ευρώ σε δικαιώματα ακυρώσεων.
Εμείς έχουμε  άλλη άποψη για τον υγιή ανταγωνισμό σε σχέση με αυτά που πράττει η κυβέρνηση.

Ερώτηση 6

Μπορεί να σωθεί ο εθνικός αερομεταφορέας και με ποιο τρόπο;

Απάντηση

Σαφώς, αρκεί να πιστεύεις στην προοπτική και τον ρόλο του. Σκεφθείτε τι θα συμβεί αν τελικά κλείσει η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ και υπάρξει μόνο το ιδιωτικό μονοπώλιο. Εμείς προτείνουμε ένα μικτό σχήμα με κρατικά και ιδιωτικά κεφάλια με ανάπτυξη στρατηγικών συμμαχιών. Αυτή  είναι η μόνη  δυνατή λύση για την ΟΛΥΜΠΑΙΚΗ. Τα παραδείγματα πολλά, όπως: SAS, Air France, Austrian Airlines. Βεβαίως αυτοί οι εθνικοί αερομεταφορείς δεν διασύρονται ανηλεώς από τις κυβερνήσεις της Σκανδιναβίας, της Γαλλίας ή της Αυστρίας. 

Ερώτηση 7

Από το 2000 – 2004 ήσασταν στο υπουργείο Αιγαίου. Άρα έχετε μακρά εμπειρία από τα θέματα ακτοπλοΐας. Μιλήσατε για «γαλάζιους ακτοπλόους» οι οποίοι σε συνεργασία με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας ακύρωσαν τις προσπάθειες ανανέωσης των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών. Ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν για να υπάρξει ένα σύγχρονο δίκτυο ακτοπλοϊκής επικοινωνίας;
Απάντηση
 
Η διαφθορά στην ακτοπλοΐα με τις πρακτικές της κυβέρνησης είναι πρωτοφανής. Παρέλαβαν διαδικασίες ανανέωσης του στόλου με την έγκριση της Ε.Ε. και τις πέταξαν στο καλάθι των αχρήστων. Σταμάτησαν την πρώτη δημόσια διακήρυξη για τη ναυπήγηση του πρώτου Νέου σκάφους  συγκεκριμένων προδιαγραφών με τη μέθοδο των  Private Financial Initiative (P.F.I.). Επανέφεραν ένα διαβλητό τρόπο επιδοτήσεων που ευνοεί ελάχιστους ημέτερους ακτοπλόους, οι οποίοι και αρχικά τον επέβαλαν.  Δυστυχώς κάθε χρόνο και χειρότερα για τους νησιώτες και τον τουρισμό, άρα την οικονομία των νησιών. Με υπέργηρα και τριτοκοσμικά σκάφη δεν προάγεται ανάπτυξη των νησιών. Το κράτος – έστω η υπό προθεσμία κυβέρνηση – άμεσα πρέπει ν’ αποκλείσει από τις επιδοτήσεις των εκατοντάδων εκατομμυρίων Ευρώ τα τριτοκοσμικά πλοία.

Ερώτηση 8

Σε ότι αφορά την εικόνα της χώρας μας στο εξωτερικό είστε ικανοποιημένος;. Τι νομίζετε ότι πρέπει να αποφασισθεί έτσι ώστε η Ελλάδα να ξαναγίνει μόδα;

Απάντηση

Η χώρα μας εξακολουθεί να διατηρεί  την αίγλη  που της δίνει η ιστορία της. Δυστυχώς στις μέρες μας αρκούμαστε σ’ αυτήν και μόνο. Η εικόνα μας όμως δεν είναι η πρέπουσα και όσον αφορά τις τωρινές μας συμπεριφορές. Πληγώνουμε την Ελλάδα όταν υστερούμε στην ανάπτυξη της τεχνολογίας, όταν δεν είμαστε ανταγωνιστικοί, όταν δεν  παράγουμε.
Είναι λυπηρό στους ξένους οικονομικούς μετανάστες να στηρίζεται το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγικής μας διαδικασίας.
Για να ξαναγίνει  της μόδας  η χώρα μας πρέπει να γίνει ελκυστική. Να ξαναγεννηθεί η μέθη που δημιούργησε κάποτε η Ύδρα, η Κρήτη ή η Κέρκυρα της δεκαετίας του ’60. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει να εξαλειφθεί το κυκλοφοριακό χάος στις πόλεις, να ελεγχθεί η ηχορρύπανση, όπως π.χ. οι εκκωφαντικοί θόρυβοι των δίκυκλων μηχανών που κυκλοφορούν χωρίς εξάτμιση τις μεσημεριανές ώρες. Να επανέλθει η ευγένεια και το γέλιο στα χείλη όλων όσων εμπλέκονται στο τουριστικό κύκλωμα και όχι μόνο.  

Ερώτηση 9

Είστε ένας άνθρωπος που έχετε ασχοληθεί επί μακρόν με τα θέματα του πολιτισμού.  Επειδή η εικόνα μιας χώρας σχετίζεται άμεσα με την ιστορία, την τέχνη, τον πολιτισμό της, νοιώθετε ότι υπάρχουν θέματα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν προς τη κατεύθυνση σύγκλισης των παραπάνω πολιτικών έτσι ώστε να υπάρξει μια καλύτερη εικόνα της χώρας μας στο εξωτερικό.

Απάντηση

Η ιστορία μας, που ταυτίζεται με την έννοια του πολιτισμού που δημιουργήσαμε ανά τους αιώνες, είναι η κολώνα πάνω στην οποία πρέπει να οικοδομήσουμε το μέλλον. Όμως όταν η είσοδος και ο περιβάλλον χώρος σε αρχαιολογικούς χώρους είναι σκουπιδότοπος πολιορκημένος από ανατολίτικα παζάρια γύρω – γύρω, όταν αυτοί οι ιεροί χώροι και το κάποτε υπέροχο φυσικό περιβάλλον τους πολιορκούνται από αυθαίρετες τριτοκοσμικές κατασκευές, γιατί να περιμένουμε άραγε τη βελτίωση της εικόνας μας;
Υπάρχουν και στις μέρες μας υπεύθυνοι και ευαίσθητοι πολίτες που δρουν και αγωνίζονται για την προστασία και ανάδειξη των ιστορικοπολιτικών μας καταβολών.
Και στις μέρες μας Έλληνες δημιουργοί σε όλες τις μορφές του πολιτισμού διαπρέπουν ανά την υφήλιο. Πολιτισμός – Τουρισμός ας το κατανοήσουμε, είναι πλέον συμβαδίζουσες έννοιες.
Επιβάλλεται να ενοποιηθούν τα εθνικά και τα  Ευρωπαϊκά οικονομικά προγράμματα στους τομείς του πολιτισμού - τουρισμού.