Ο Νίκος Σηφουνάκης, αρχιτέκτονας,  γεννήθηκε στο Ρέθυμνο στις 21 Δεκεμβρίου 1949, τελείωσε το Γυμνάσιο και το Λύκειο στην Αθήνα, σπούδασε Αρχιτεκτονική στην Genova της Ιταλίας και διετέλεσε επιμελητής στην Έδρα Αρχιτεκτονικής Περιβάλλοντος – ArchitetturaAmbientale - στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Palermo.
Μετεκπαιδεύτηκε στον τομέα της αναστήλωσης Μνημείων, στο IstituttoDiRestauro της UNESCO στην Βενετία (AbbaziaDiMisericordia).
Ο πατέρας του Αντισυνταγματάρχης Οδυσσέας Σηφουνάκης, υπήρξε στενός συνεργάτης του Στρατηγού και Πρωθυπουργού Νικολάου Πλαστήρα, ο οποίος υπήρξε και ανάδοχος του Νίκου Σηφουνάκη.
Στα χρόνια της δικτατορίας 1967-1974 δραστηριοποιήθηκε ενάντια στο καθεστώς των Συνταγματαρχών στην Ιταλία που έζησε, και συνδέθηκε ιδιαίτερα με τους  Αλέκο Παναγούλη, Αμαλία Φλέμινγκ, καθώς και Ανδρέα Παπανδρέου, Μελίνα Μερκούρη, Αντώνη Μπριλλάκη.
Υποδέχθηκε με άλλους εξόριστους Έλληνες  τον Πλοίαρχο Νίκο Παππά και τους Αξιωματικούς που συμμετείχαν στην Ανταρσία του  Αντιτορπιλικού ‘’ΒΕΛΟΣ’’ , και συνδέθηκε μαζί τους.
Για την αντιδικτατορική του δράση, η Χούντα του αφαίρεσε το διαβατήριο, συνέλαβε τον αδερφό του και τη μητέρα του η οποία υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο στο Αστυνομικό Τμήμα Μοσχάτου.
Μετά την πτώση της δικτατορίας, συμμετείχε στο Πολιτικό Συμβούλιο της Νεολαίας ΕΔΗΝ με Γραμματέα τον Αλέκο Παναγούλη, και τιμήθηκε:
-Από την Ελληνική Πολιτεία  για τη συνεισφορά του στην αποκατάσταση της Δημοκρατίας.
-Από το Ναύαρχο Νίκο Παππά και το Σύλλογο του Αντιτορπιλικού  ‘’ΒΕΛΟΣ’’, για τη συμπαράσταση του στον αγώνα τους στα χρόνια της εξορίας τους.
―    1981-1983: Συνεργάτης της Μελίνας Μερκούρη στο Υπουργείο Πολιτισμού.
―    1983-1986: Νομάρχης Λέσβου, υπήρξε ο πρώτος επίσημος Έλληνας που επισκέφθηκε τα Νησιά  Ίμβρο και Τένεδο μετά το 1974 και τους μεγάλους διωγμούς των Ελλήνων, οπότε και συνέγραψε το βιβλίο:  ‘’Ίμβρος- Τένεδος οι τελευταίες Ελληνικές Μέρες‘’.
―    1986-1988: Γενικός Διευθυντής της ΕΡΤ, με Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου τον Ιάκωβο Καμπανέλη.
―    1989-2015: Βουλευτής- Ευρωβουλευτής, συμμετέχει επιτυχώς σε δέκα εκλογικές αναμετρήσεις στον Ν. Λέσβου, και διετέλεσε συνολικά  είκοσι επτά (27) έτη Βουλευτής και Ευρωβουλευτής.
―    2004-2007: Ευρωβουλευτής,  εκλέχθηκε Πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας, διαδεχόμενος  στην Προεδρία τον MichelRocard, πρώην Πρωθυπουργό  της Γαλλίας.
Συνέταξε εκθέσεις που ψηφίστηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο  μεταξύ των οποίων  ‘’Η Προστασία της Ευρωπαϊκής Αρχιτεκτονικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Υπαίθρου και των Νησιωτικών περιοχών της Ευρώπης’’, και για ‘’Την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Κύπρου’’ κ.α.
―    1993-1996: Υφυπουργός Πολιτισμού και Υπουργός Τουρισμού, δρομολόγησε, τη σύνταξη του πρώτου σχεδίου για το Νέο Αρχαιολογικό Νόμο, ιδρύθηκε ο ‘’Οργανισμός Ενοποίησης των Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας ‘’ ‘’Ο.Ε.Α.Χ.Α.’΄ και  δρομολογήθηκαν  οι μεγάλες πεζοδρομήσεις στις οδούς : Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Αποστόλου Παύλου, Αδριανού κ.α.
Δυστυχώς ο Οργανισμός  καταργήθηκε από την  Κυβέρνηση Σαμαρά το 2012 και ακολούθησαν παλινωδίες που οδήγησαν στην μη ολοκλήρωση συνολικά του έργου της ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας.
Ιδρύθηκαν  Νέες Εφορίες Βυζαντινών και Νεότερων Μνημείων, ψηφίστηκε ο Νόμος για την ίδρυση του  Μουσείου της Ακρόπολης,  Θεμελιώθηκε το νέο Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας, και εγκαινιάστηκαν τα Βυζαντινά Μουσεία Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων , το Αρχαιολογικό Μουσείο Λέσβου.
Ανατέθηκαν οι  μελέτες για τα νέα αρχαιολογικά Μουσεία σε: Πάτρα, Λάρισα, Θήρα,  και οι  ανακαινίσεις- επεκτάσεις,  στα Μουσεία  Δελφών, Ολυμπίας, Ηρακλείου Κρήτης.
Συντάχθηκε το νέο Θεσμικό πλαίσιο για τον Ελληνικό Τουρισμό.
―    1998:  Βουλευτής, συνέταξε και κατέθεσε  με άλλους 52 Βουλευτές Τροπολογία στην τότε Επιτροπή Αναθεώρησης του Συντάγματος με την οποία προτεινόταν η κατάργηση του Θρησκευτικού  Όρκου, οπότε και συνέγραψε το βιβλίο ‘’Κατατεθειμένες Προτάσεις’’ (Εκδόσεις Λιβάνη) με κεντρικό θέμα τον διαχωρισμό Εκκλησίας- Κράτους.
―     2000-2004: Υπουργός Αιγαίου, Δημιουργήθηκαν οι Υπηρεσίες Προστασίας Αρχιτεκτονικής Φυσιογνωμίας στις Πρωτεύουσες των Νομών του Αιγαίου, και στις Έδρες των Επαρχείων . Εκδόθηκαν  Ειδικά Προεδρικά Διατάγματα Προστασίας της Αρχιτεκτονικής και  του Περιβάλλοντος, για τα περισσότερα Νησιά του Αιγαίου, επιβάλλοντας όρους και περιορισμούς δόμησης.
Χρηματοδοτήθηκαν οι Αρχαιολογικές Υπηρεσίες  του Αιγαίου, για έργα ανασκαφής, και στερέωσης Μνημείων, και αναστηλώθηκαν: Ο Αρχαίος Ναός στο  Σαγκρί Νάξου, το Αρχαίο Θέατρο Ηφαιστίας Λήμνου,  ο Ναός των Μέσων Λέσβου, ο Οικισμός Ανάβατος Χίου.
Ιδρύθηκε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας- Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, και αναστηλώθηκαν Ελαιοτριβεία, Σαπωνοποιεία, Ταμπακαριά, τα οποία είναι  Μουσεία της Βιομηχανικής Κληρονομιάς σε Χίο, Λέσβο, Σύρο, Σάμο.
Εκπονήθηκαν οι μελέτες για την διάσωση  του Κτηριακού Συγκροτήματος  Φυλακών  της Νήσου Γυάρου.
Εισηγήθηκε, και ψηφίστηκε  στη Βουλή ο Νόμος 3201/2003 περί ‘’Απόσυρσης Κτηρίων’’  στα νησιά του Αιγαίου για την κατεδάφιση κάκιστων κτηρίων που οικοδομήθηκαν τη δεκαετία του 1960-1970 .
Αντιτάχθηκε στον θρησκευτικό φανατισμό, και στην Πολιτικοποίηση της Εκκλησίας την οποία επιχείρησε ο τότε Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, οπότε και ξεκίνησε η μεγάλη καμπάνια εναντίον του με κεντρικό σύνθημα των εκκλησιαστικών και παραεκκλησιαστικών οργανώσεων τη ‘’Μη Εκλογή στη Βουλή του Άθεου και Γραικύλου’’, δέχτηκε προπηλακισμούς, του απαγορεύτηκε η είσοδος στις εκκλησίες.
―  2009-2012: Αναπληρωτής Υπουργός ΥΠΕΚΑ και ΥΠΕΧΩΔΕ, συντάχθηκαν και ψηφίστηκαν οι Νόμοι:
- ‘’Νέος  τρόπος  έκδοσης οικοδομικών αδειών’’ (Ν.4030/2011),  (άλλαξε μετά από 80 χρόνια)
-‘’Νέος Οικοδομικός Κανονισμός- ΝΟΚ’’ (Ν. 4014/2012).
-Εκδόθηκαν Προεδρικά Διατάγματα για τον Περιορισμό της Δόμησης σε Οικισμούς και Νησιά.  Ανατέθηκαν μελέτες για την αναγνώριση της Αρχιτεκτονικής Φυσιογνωμίας σε κάθε Δήμο της Χώρας, και συντάχθηκαν τα Ρυθμιστικά Σχέδια Αττικής,  Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων.
-Ανατέθηκε η μελέτη Ανάπλασης του Φαληρικού  Όρμου στον διάσημο αρχιτέκτονα Renzo Piano (ο Νίκος Σηφουνάκης υπήρξε φοιτητής του στο Πολυτεχνείο της Γένοβας), πρόκειται για τη μεγαλύτερη ανάπλαση που έχει πραγματοποιηθεί στο λεκανοπέδιο Αττικής.
-Εργάστηκε για την αποκάλυψη του Μεγάλου Σκανδάλου της Marfin Bank την πενταετία 2010-2015, το οποίο οδήγησε στην κατάρρευση της Κυπριακής Οικονομίας, και τραυμάτισε θανάσιμα το τραπεζικοπιστωτικό  σύστημα της Ελλάδας. Αποκαλύφθηκε η  σχέση ηγετικού στελέχους της παράταξης του με τη συμμορία της Marfin Bank, κατήγγειλε τη δοσοληψία, και αντιμετώπισε στις αίθουσες των δικαστηρίων τις αγωγές του Α. Βγενόπουλου από κοινού με τον αείμνηστο Βουλευτή Δημήτρη Τσιρώνη Πρόεδρο της εξεταστικής επιτροπής της Βουλής που ανέδειξε το σκάνδαλο της Marfin Bank.
―    2012-2015: Βουλευτής (Κυβέρνηση Α. Σαμαρά στην οποία δεν συμπεριλήφθη). Αντιτάχθηκε στα βίαια Οικονομικά μέτρα καταψηφίζοντας στη Βουλή το Νομοσχέδιο για τον ΕΝΦΙΑ, και δε συμμετείχε στις γενικές εκλογές που ακολούθησαν.
Έκτοτε, δραστηριοποιείται στην Πολιτιστική ‘’ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ’’ που συνίδρυσε το 1997 με τους Νίκο Κούνδουρο, Ζυλ Ντασέν, Λευτέρη Παπαδόπουλο, Άγγελο Δεληβορριά, Νίκο Μάργαρη, κ.α οπότε και αναστηλώθηκε το Ελαιοτριβείο- Βρανά της Λέσβου, δημιούργημα στα 1887 του παππού του Νομπελίστα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη, και μετατράπηκε σε Μουσείο.
―    Από τον Απρίλιο του 2017, Είναι Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του παραπάνω Φορέα του ‘’Μουσείου- Ελαιοτριβείου Βρανά’’, διαδεχόμενος μετά το θάνατό του τον Νίκο Κούνδουρο, ο οποίος υπήρξε Πρόεδρος του την εικοσαετία 1997-2017.

Εκδόσεις και μελέτες του:
―    Εκπόνησε αρχιτεκτονικές μελέτες συντήρησης και αναστήλωσης Κτηρίων και  Μνημείων σε πολλές περιοχές της Ελλάδας: Αθήνα, Πύλο, Ρέθυμνο, Σύρο, Σίφνο, Τήνο, Μάνη, Λέσβο, Λήμνο κ.α.


Έχει εκδώσει δέκα βιβλία, έχει αρθρογραφήσει για την αρχιτεκτονική, το περιβάλλον, την ιστορία, την πολιτική.

Ιστορικά & Πολιτικά  βιβλία:

-Κατατεθειμένες προτάσεις (Εκδόσεις Νέα Σύνορα Α.Α. ΛΙΒΑΝΗ)
-Πολιτική - Σχεδιασμός και πράξη. Η εμπειρία της περιόδου 2000- 2004 (Εκδόσεις Καστανιώτη)
-Στα βήματα της Ευρώπης (Εκδόσεις Καστανιώτη)
- Ίμβρος - Τένεδος, οι τελευταίες ελληνικές μέρες (Εκδόσεις ΝΕΑ ΣΥΝΟΡΑ  Α.Α. ΛΙΒΑΝΗ 2016) (1η Έκδοση 1996)

Αρχιτεκτονικά βιβλία:

-Βιομηχανικά κτίρια στη Λέσβο: Ελαιοτριβεία - Σαπωνοποιεία, 19ος & αρχές 20ου αιώνα ( Εκδόσεις Καστανιώτη)  (Στο βιβλίο αυτό βασίστηκε το ντοκιμαντέρ «ΕΛΑΙΑΣ ΑΙΓΛΗ» των Δημήτρη Μαυρίκιου και Μενέλαου Καραμαγκιώλη, που βραβεύτηκε με το 1ο Ευρωπαϊκό  Βραβείο Περιβάλλοντος το 1987)
-Οι Μάντρες στη Λήμνο και στα άλλα νησιά του Βορειοανατολικού  Αιγαίου (Εκδόσεις Καστανιώτη)
-Τα Λιθόστρωτα: Αιγαιοπελαγίτικα και στεριανά (Εκδόσεις Καστανιώτη)
-Τα λιθόστρωτα της Λέσβου (Εκδόσεις Πολύτυπο 1984)
-Ναοί και Εξωκλήσια της Λήμνου. Η Αρχιτεκτονική και η Διακόσμησή τους, 18ος αρχές 20ου αιώνα (με ομάδα συνεργατών) (Εκδόσεις ΝΕΑ ΣΥΝΟΡΑ Α.Α. ΛΙΒΑΝΗ)
-Ενθύμιον Σαπωνοποιίας Λέσβου (με ομάδα συνεργατών) (Εκδόσεις ΝΕΑ ΣΥΝΟΡΑ Α.Α. ΛΙΒΑΝΗ)

Τέλος, ορισμένες από τις δημοσιεύσεις του είναι:

- Η οχυρωματική αρχιτεκτονική στη Μάνη
-Ένα λαϊκό σπίτι στην Πλάκα
- Ο καστρόπυργος του καπετάν Γιωργάκη Καπετανάκη στη Μάνη
- Η Βιομηχανική αρχαιολογία
-Η Ενετική Κατοικία DAPIACENZA στο Ρέθυμνο της Κρήτη.

Τιμητικές Διακρίσεις:

―    ‘’Μέλος της Διευθυντικής επιτροπής για την Αρχιτεκτονική Κληρονομιά’’ στο Συμβούλιο της Ευρώπης (1978-1982) (Membre de Comite pour le Patrimoine Architecturale).
―    Το 1987 βραβεύτηκε από την EUROPANOSTRA σε Εκδήλωση στις Βρυξέλλες παρουσία του Προέδρου του Ελληνικού Τμήματος Κωνσταντίνου Καρρά, για τη συνεισφορά του στη διάσωση της Αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.
―    Το 2003 ανακηρύχτηκε από τον υπουργό πολιτισμού της Γαλλίας  ‘’officier de l'ordre des arts et des lettres’’  για τη συνεισφορά του στον Πολιτισμό.