| |
|
|
| |
| Ένα νέο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με στόχο την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ιθαγένειας στάθηκε αφορμή για να διεξαχθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μία έντονη συζήτηση και να υπάρξει αντιπαράθεση ως προς το ποιες τραγικές περίοδοι της πρόσφατης ευρωπαϊκής ιστορίας θα πρέπει να αποτελέσουν μέρος της κοινής μας ιστορικής μνήμης.
Πρόκειται για το κοινοτικό πρόγραμμα «Πολίτες για την Ευρώπη (2007-2013)», που έχει στόχο την προώθηση της ενεργούς συμμετοχής των ευρωπαίων πολιτών στα κοινά και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ιθαγένειας, προβλέποντας τη χρηματοδότηση δράσεων όπως οι αδελφοποιήσεις πόλεων, η στήριξη οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και η στήριξη εκδηλώσεων ευρείας προβολής, όπως ο εορτασμός της επετείου ιστορικών γεγονότων, ο εορτασμός ευρωπαϊκών επιτευγμάτων κλπ.
Η Επιτροπή Πολιτισμού αποφάσισε επίσης να περιληφθεί στο εν λόγω πρόγραμμα μια νέα ενέργεια με την ονομασία 'Ενεργός Ευρωπαϊκή Μνήμη', η οποία έχει στόχο τη διατήρηση των κυριότερων χώρων και μνημείων που συνδέονται με τις μαζικές εκτοπίσεις, των πρώην στρατοπέδων συγκέντρωσης και των άλλων μεγάλης κλίμακας χώρων μαρτυρίου και εξόντωσης του ναζισμού και του σταλινισμού, καθώς επίσης και των αρχείων που τεκμηριώνουν τα γεγονότα αυτά.
Η νέα αυτή ενέργεια, αν και έτυχε τελικά της αποδοχής της πλειοψηφίας των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δημιούργησε πολλά ερωτηματικά για δύο κυρίως λόγους.
Αφενός, εκφράστηκαν αντιρρήσεις από την αριστερή πτέρυγα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καθώς- όπως υποστηρίχτηκε- με την εν λόγω δράση επιχειρείται η εξίσωση του σταλινισμού με το ναζισμό.
Αφετέρου, η εν λόγω δράση θεωρήθηκε αποσπασματική δεδομένου ότι περιορίστηκε σε δύο μόνο τραγικές περιόδους της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας, εξαιρώντας τα θύματα του φασισμού και των δικτατορικών καθεστώτων.
Ως Πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτισμού, ασκώντας το δικαίωμα που έχει κάθε ευρωβουλευτής, κατέθεσα τροπολογία προκειμένου να συμπεριληφθεί στην παραπάνω δράση η τίμηση της μνήμης των θυμάτων του φασισμού και των δικτατορικών καθεστώτων της Ευρώπης, καθώς και η δυνατότητα να υπάρξει μέριμνα για τη διατήρηση και προστασία των στρατοπέδων συγκέντρωσης, των φυλακών και των μνημειακών χώρων που σχετίζονται με τα θύματα των καθεστώτων αυτών στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία, καθώς και των αντίστοιχων αρχείων.
Ειδικότερα για την Ελλάδα, εκτός της αναγνώρισης από την Ευρωπαϊκή Ένωση των χώρων μαρτυρίου και εξορίας που συνδέονται με τις μαζικές εκτοπίσεις, όπως η Γυάρος και η Μακρόνησος, η τροπολογία αυτή έδινε τη δυνατότητα δρομολόγησης της συντήρησης και ανάδειξης των μνημειακών αυτών χώρων.
Την τροπολογία αυτή συνυπέγραψαν 67 ευρωβουλευτές έξι πολιτικών ομάδων προερχόμενους από δεκαπέντε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ετέθη σε ψηφοφορία στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου λαμβάνοντας τη θετική ψήφο 261 ευρωβουλευτών προερχόμενων από όλες τις πολιτικές ομάδες. Παρόλο που η Σοσιαλιστική Ομάδα και η ομάδα της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς, καθώς και οι μισοί περίπου από τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους ψήφισαν υπέρ της τροπολογίας, η εν λόγω τροπολογία συνάντησε τη σθεναρή αντίσταση των Χριστιανοδημοκρατών, με αποτέλεσμα να καταψηφισθεί με 70 ψήφους διαφορά. Κανείς από τους Έλληνες και Κύπριους ευρωβουλευτές, ανεξαρτήτως κομματικής προέλευσης, δεν καταψήφισε την τροπολογία.
Η απόρριψη της τροπολογίας αυτής δεν δημιουργεί αμφιβολίες ως προς τα δημοκρατικά φρονήματα της πλειοψηφίας των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που επέλεξαν να μην τιμήσουν εξίσου τα θύματα του φασισμού και των δικτατοριών με αυτά του ναζισμού και του σταλινισμού.
Προκαλεί ωστόσο ερωτηματικά για το ποια αυταρχικά καθεστώτα θα πρέπει να θεωρηθούν μέρος της ευρωπαϊκής ιστορίας και της κοινής μας ιστορικής μνήμης και ως εκ τούτου οι χώροι που μαρτύρησαν τα θύματά τους να τύχουν στήριξης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Σε αυτό ακριβώς το θέμα πρέπει να παραδεχτούμε ότι η κρίση της πλειοψηφίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου γεννά πολλούς προβληματισμούς. Αναπάντητο θα μείνει το ερώτημα γιατί έκρινε ότι τα εγκλήματα του σταλινισμού αποτελούν μέρος της ευρωπαϊκής μας ιστορικής μνήμης, ενώ ο Ιταλικός φασισμός και τα δικτατορικά καθεστώτα της Νότιας Ευρώπης θεωρήθηκαν μέρος της εθνικής ιστορίας κάθε χώρας.
* O Νίκος Σηφουνάκης είναι Ευρωβουλευτής, Πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτισμού, Παιδείας και ΜΜΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. | |
