ΟΜΙΛΙΑ ΝΙΚΟΥ ΣΗΦΟΥΝΑΚΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ: 
«ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΕ»

Ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ και Πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας Νίκος Σηφουνάκης συμμετείχε ως κεντρικός ομιλητής στην Ευρωπαϊκή Συνδιάσκεψη με θέμα «Προστασία και αξιοποίηση της πολιτισμικής κληρονομιάς από τους οργανισμούς αυτοδιοίκησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση», που διοργάνωσε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Στρατηγικού Σχεδιασμού στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (ΣΕΦ) στην Αθήνα στις 30, 31 Μαρτίου και 1 Απριλίου.

Στόχος του πανευρωπαϊκού συνεδρίου ήταν η ανάδειξη των ζητημάτων που άπτονται του σχεδιασμού δράσεων, της σύναψης συνεργασίας και της δικτύωσης στον τομέα του πολιτισμού από τους Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης.   Παράλληλα με το συνέδριο πραγματοποιήθηκε έκθεση «Ελληνικού λαϊκού πολιτισμού» με παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια, αναπαράσταση πασχαλινών και άλλων εθίμων, από διάφορα μέρη της Ελλάδας. Στην σημαντική αυτή έκθεση συμμετείχε με περίπτερο η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λέσβου, Δήμοι, Σύλλογοι και φορείς του νησιού. Ο κ. Σηφουνάκης επισκέφθηκε το χώρο που φιλοξενήθηκε το περίπτερο, συνεχάρει  τους οργανωτές και συνομίλησε με εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης και φορέων.

Η ομιλία του Νίκου Σηφουνάκη είχε ως αντικείμενο το «ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στη διαμόρφωση της πολίτικης της ΕΕ στον τομέα του πολιτισμού». Μεταξύ άλλων στην ομιλία του αναφέρθηκε σε πέντε πρωτοβουλίες της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στον τομέα του πολιτισμού τονίζοντας τα εξής:

(1) To πρόγραμμα Πολιτισμός (2007-2013) αποτελεί σήμερα το κύριο μέσο παρέμβασης της ΕΕ στον τομέα του πολιτισμού. Αποσκοπεί στην ανάδειξη ενός κοινού πολιτιστικού χώρου για τους Ευρωπαίους μέσω της ανάπτυξης της πολιτιστικής συνεργασίας των δημιουργών, των πολιτιστικών φορέων και των πολιτιστικών οργανισμών. Προωθεί τη διακρατική κινητικότητα των ατόμων που εργάζονται στο πολιτιστικό τομέα, ενθαρρύνει τη διακρατική κυκλοφορία των καλλιτεχνικών και πολιτιστικών έργων και το διαπολιτισμικό διάλογο.

Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να προωθηθεί η συνεργασία μεταξύ των πολιτιστικών φορέων της ΕΕ, ώστε να διαμορφώσουν σχέδια μονοετούς ή πολυετούς συνεργασίας που θα καταστήσουν δυνατή την από κοινού ανάπτυξη πολιτιστικών δραστηριοτήτων με πραγματική ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία.

(2) Είναι σημαντικό να  ενισχυθεί ο διαπολιτισμικός διάλογος και ο διάλογος μεταξύ των πολιτών, προκειμένου να ενισχυθεί ο σεβασμός της πολιτισμικής ποικιλομορφίας και να αντιμετωπισθεί η πολύπλοκη πραγματικότητα των κοινωνιών μας, καθώς και η συνύπαρξη διαφορετικών πολιτιστικών ταυτοτήτων και πεποιθήσεων. Επιπλέον είναι σημαντικό να προβληθεί η συνεισφορά των διαφόρων πολιτισμών στην κληρονομιά και στον τρόπο ζωής των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να αναγνωριστεί ότι ο πολιτισμός και ο διαπολιτισμικός διάλογος είναι τα κατ' εξοχήν μέσα για μια αρμονική συμβίωση.

Για αυτούς τους λόγους, το έτος 2008, μετά από απόφαση που λάβαμε, έχει κηρυχθεί από την ΕΕ "Ευρωπαϊκό Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου" προκειμένου να συμβάλει σε μία διαρκή διαδικασία διαπολιτισμικού διαλόγου, η οποία θα συνεχιστεί και πέρα από το συγκεκριμένο έτος.

(3) Οι αδελφοποιήσεις πόλεων δίνουν την ευκαιρία στους πολίτες τους να γνωρίσουν καλύτερα την καθημερινή ζωή των πολιτών στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, να μιλήσουν μαζί τους και να ανταλλάξουν εμπειρίες, καθώς και να αναπτύξουν κοινά σχέδια σχετικά με θέματα που ενδιαφέρουν και τις δύο πλευρές, όπως η ένταξη στην τοπική κοινωνία, το περιβάλλον, η οικονομική ανάπτυξη και οι πολιτιστικές διαφορές.
Η υποστήριξη της ΕΕ για τις αδελφοποιήσεις πόλεων καθιερώθηκε το 1989 μετά από πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Έγινε δεκτή με ικανοποίηση από τις πόλεις και τους δήμους της Ευρώπης. Το 2006 υποβλήθηκαν περισσότερες από 2450 αιτήσεις επιδότησης. Οι αδελφοποιήσεις εντάσσονται στο νέο πρόγραμμα 'Ευρώπη για τους πολίτες'".

(4) Πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε την έκθεση μου σχετικά με την «προστασία της ευρωπαϊκής φυσικής, αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της υπαίθρου και των νησιωτικών περιοχών».

Για πρώτη φορά υιοθετείται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μία έκθεση  που έχει ως στόχο την λήψη συγκεκριμένων δράσεων για τη διατήρηση και αξιοποίηση της κληρονομιάς της Ευρώπης, με ιδιαίτερη αναφορά στην ύπαιθρο, στα νησιά και στους μικρούς παραδοσιακούς οικισμούς.

Η έκθεση παρουσιάζει μία σειρά από προτάσεις ούτως ώστε η Ευρωπαϊκή Ένωση, τα κράτη μέλη, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές, αλλά και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα για την προστασία, ανάδειξη και   μακροπρόθεσμη διαχείριση του ιστορικού πλούτου της υπαίθρου και των νησιωτικών περιοχών προς όφελος της ποιότητας ζωής όλων των Ευρωπαίων πολιτών.

Στην έκθεση μου προτείνονται μεταξύ άλλων οι εξής δράσεις σε ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο:

- Η ανάπτυξη μιας νέας ευρωπαϊκής δράσης, όπου, σύμφωνα με το πρότυπο των πολιτιστικών πρωτευουσών, θα επιλέγονται κάθε χρόνο από όλα τα κράτη μέλη, ένας ή δύο αξιόλογοι αρχιτεκτονικά οικισμοί για την πραγματοποίηση ολοκληρωμένων δράσεων ανάδειξης της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής τους κληρονομιάς καθ'όλη τη διάρκεια του έτους.   

- Η δημιουργία στο πλαίσιο του "Βραβείου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πολιτιστική κληρονομιά", μίας νέας κατηγορίας βραβείου, που θα απονέμεται στην καλύτερη συνολική αναστήλωση ενός παραδοσιακού οικισμού.

- Η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Καταλόγου Πολιτιστικής Κληρονομιάς, ανάλογου με εκείνον της ΟΥΝΕΣΚΟ, στον οποίο θα συμπεριλαμβάνεται η πολιτιστική κληρονομιά της υπαίθρου και των νησιωτικών περιοχών.

- Η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, της Πολιτικής Συνοχής και στο πρόγραμμα Πολιτισμός (2007-2013),

- Η παροχή κινήτρων για τη μερική ή ολική κατεδάφιση (απόσυρση), αλλά και την ανάπλαση ασύμβατων κατασκευών (κτηρίων), που αλλοιώνουν τα ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του οικισμού στον οποίο βρίσκονται

- Η μη ενίσχυση με κοινοτικούς πόρους έργων εφόσον οδηγούν αποδεδειγμένα στην καταστροφή σημαντικών στοιχείων της πολιτιστικής κληρονομιάς

- Η θέσπιση ενός «Ευρωπαϊκού Έτους Πολιτιστικής Κληρονομιάς»

(5) Οι πολιτιστικές πρωτεύουσες. Η εμπειρία έχει δείξει ότι κάποιες συγκεκριμένες όψεις του καταξιωμένου θεσμού έχουν ανάγκη περαιτέρω βελτιώσεων. Το κύριο ζητούμενο είναι η βελτίωση της μεθόδου επιλογής των πολιτιστικών πρωτευουσών, η οποία μέχρι σήμερα γίνεται ως επί το πλείστον με πολιτικά κριτήρια, καθώς και η ενίσχυση της ευρωπαϊκής διάστασης των προγραμμάτων τους.

Σύμφωνα με τη νέα απόφαση για τις Πολιτιστικές Πρωτεύουσες, τα κράτη μέλη στο εξής θα διοργανώνουν διαγωνισμό σε εθνικό επίπεδο μεταξύ των ενδιαφερόμενων πόλεων. Η ύπαρξη του διαγωνισμού αυτού θα δημιουργήσει άμιλλα μεταξύ των πόλεων και θα προσδώσει μεγαλύτερη προβολή στο θεσμό.

Η καταλυτική προσφορά της Μελίνας Μερκούρη για τη δημιουργία του θεσμού των πολιτιστικών πρωτευουσών δεν είναι κάτι που  αναγνωρίζεται μόνο από εμάς τους Έλληνες.  Για αυτό, μετά από πρότασή μου, αποφασίστηκε ότι το έπαθλο που θα δίδεται στις πολιτιστικές πρωτεύουσες θα απονέμεται στη μνήμη της.