| |
|
|
| |
| Το ΠΑΣΟΚ μετά το 1981 δρομολόγησε σημαντικές αλλαγές για την ελληνική κοινωνία παρά τις αντιδράσεις της συντηρητικής παράταξης και της ηγεσίας της εκκλησίας. Το αυτόματο διαζύγιο, η αναγνώριση της ανύπανδρης μητέρας, οι εκτρώσεις, ο πολιτικός γάμος- έστω και προαιρετικά-, η ψήφιση του νόμου για την εκκλησιαστική περιουσία, ο οποίος στη συνέχεια παρέμεινε ανενεργός, κ.α.
Για εκείνη την εποχή ήταν πράγματι μια επανάσταση. Στην συνέχεια ατόνησε εκείνη η προσπάθεια για μια δωδεκαετία. Ευτυχώς όμως, αυτό που δεν κατόρθωσε να συνεχίσει το ΠΑΣΟΚ και η Αριστερά – η οποία για δεκαετίες αγωνίσθηκε για τον διαχωρισμό κράτους- εκκλησίας – το πέτυχε τελικά ο κύριος Χριστόδουλος. Του οφείλουμε «ευχαριστίες» διότι, μετά το θέμα των ταυτοτήτων, χάρη στην αμετροεπή στάση του, εξέθεσε τον ιερό θεσμό της εκκλησίας, διέσυρε το θρησκευτικό συναίσθημα του λαού, μεταβάλλοντας τον ιερό άμβωνα σε πολιτικό λαϊκίστικο μπαλκόνι, κατορθώνοντας να πείσει και τους πλέον δύσπιστους πολίτες να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη του διαχωρισμού.
Η πρόσφατη πρόταση νόμου που δημοσιοποίησε το ΠΑΣΟΚ για τη ρύθμιση ορισμένων θεμάτων που άπτονται των σχέσεων κράτους – εκκλησίας μπορεί να είναι η αρχή μιας νέας μεταρρυθμιστικής περιόδου, αρκεί όμως η συνέχεια να καλύπτει το σύνολο του φάσματος των σχέσεων.
Ο ισχυρισμός που τελευταία διατυπώνεται ότι ο διαχωρισμός μπορεί να επιτευχθεί και χωρίς την αναθεώρηση του Συντάγματος δεν ευσταθή. Θέματα όπως ο όρκος στα δικαστήρια, η πολεοδομική αρμοδιότητα των Μητροπολιτών, καθώς και άλλα θέματα δευτερευούσης σημασίας, σαφώς μπορούν να καλυφτούν με νόμο. Όμως, σύμφωνα π.χ. με την δημοσιοποιηθείσα πρόταση νόμου του ΠΑΣΟΚ, η κυβέρνηση θα δίδει, κατά την εγκατάσταση της, πολιτική υπόσχεση «στο όνομα του Ελληνικού Λαού...», ενώ κατά το Σύνταγμα για την εγκατάσταση της Βουλής και του Προέδρου της Δημοκρατίας απαιτείται θρησκευτικός όρκος «στο όνομα της Αγίας Ομοούσιας και αδιαιρέτου Τριάδας…». Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχουν δύο αντιτιθέμενες διαδικασίες για τα τρία ύψιστα πολιτειακά όργανα, Κυβέρνηση, Κοινοβούλιο, Πρόεδρο Δημοκρατίας.
Το ΠΑΣΟΚ και τα κόμματα της Αριστεράς, κατά τη νέα διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος, δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να επανακαταθέσουν πιο διευρυμένη την πρόταση των 53 βουλευτών της οποίας είχα την πρωτοβουλία σύνταξης κατά την αναθεωρητική διαδικασία του 1998.
Δέκα χρόνια μετά την παραπάνω ιστορική πρωτοβουλία θα είναι αδιανόητο να απέχουμε από ένα ώριμο ζητούμενο της Ελληνικής κοινωνίας όπως και οι δημοσκοπήσεις το καταγράφουν.
Θα είναι ανεδαφικό, αν όχι ανιστόρητη πολιτική πράξη η νέα αναθεωρητική διαδικασία να υπολείπεται σε ολοκληρωμένες προτάσεις της προγενέστερης. Η νέα πρόταση επιβάλλεται να είναι πιο διευρυμένη, ει δυνατόν λεπτομερής και να περιλαμβάνει όλα τα θέματα για ένα ξεκάθαρο και ειλικρινή διαχωρισμό. Συγκεκριμένα:
Ψ Ο γάμος να έχει νομική υπόσταση μόνο όταν δηλώνεται στην πολιτική αρχή, οι εκκλησιαστικές ενορίες δεν μπορούν να λειτουργούν ως Δημόσιες Υπηρεσίες εκδίδοντας κρατικά πιστοποιητικά.
Ψ Να εισάγει τον κοινωνικό έλεγχο και τη λογοδοσία στην εκκλησία σε θέματα διαχείρισης των οικονομικών της.
Ψ Να απαλειφθεί ο κατηχητικός τρόπο διδασκαλίας της θεολογίας στα σχολεία, ο οποίος είναι τουλάχιστον υποκριτικός.
Ψ Να εισάγει την λαϊκή συμμετοχή στις διαδικασίες ανάδειξης της Ιεραρχίας.
Ψ Να απαλείψει το άρθρο 3 του Συντάγματος, το οποίο αντιστρατεύεται τον σκοπό και την φιλοσοφία του άρθρου 13 «περί ελευθερίας της θρησκευτικής συνείδησης».
Οι πλέον δύσπιστοι θα πρέπει να γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι όποια και αν είναι η οντότητα και το μέγεθος της νέας πρωτοβουλίας, οι αντιδράσεις της συντηρητικής Δεξιάς θα είναι οι ίδιες. Ας μην λησμονούμε πώς αντέδρασαν στις μεγάλες, σχετικές μεταρρυθμίσεις του 1981 όταν αποχωρούσαν από τη Βουλή κατευθύνοντας και κινητοποιώντας τις παραεκκλησιαστικές οργανώσεις στην Πλατεία Συντάγματος. Η ηγεσία της εκκλησίας θα πρέπει επίσης να γνωρίζει ότι διαχωρισμός δεν σημαίνει ανεξέλεγκτη λειτουργία. Η αδειοδότηση από το κράτος της λειτουργίας ενός οποιουδήποτε φορέα προϋποθέτει υποχρεώσεις στις οποίες πρέπει να είναι συνεπής. Δηλαδή να υποβάλλει φορολογική δήλωση, να ελέγχεται για την τήρηση των υποχρεώσεών του και να τηρεί το σύνολο των νόμων του κράτους.
* O Νίκος Σηφουνάκης είναι Ευρωβουλευτής, Πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτισμού, Παιδείας και ΜΜΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. | |
