| - |
|
|
| |
| Η νέα αναθεώρηση του Συντάγματος, με ευθύνη της κυβέρνησης, είναι κατά γενική ομολογία φτωχή σε πρωτοβουλίες με εξαίρεση στα επιλήψιμα θέματα των δασών και των μη-κρατικών πανεπιστημίων.
Αναμφισβήτητα, η ρητή συνταγματική απαγόρευση ίδρυσης ανώτατων σχολών από ιδιώτες και η παράλληλη λειτουργία στη χώρα μας - με την ανοχή του κράτους βάσει νομοθετικού διατάγματος του 1935- των Εργαστηρίων Ελευθέρων Σπουδών (Ε.Ε.Σ), τα οποία αυτοχαρακτηρίζονται ιδιωτικά πανεπιστήμια, έχει δημιουργήσει μια κατάσταση ανεξέλεγκτη και προβληματική. Η κατάσταση αυτή αφορά στην ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχεται από τα ιδρύματα αυτά, στο επαγγελματικό μέλλον των αποφοίτων τους, οι οποίοι κατέχουν έναν τίτλο χωρίς καμία αναγνώριση από το ελληνικό κράτος, αλλά και στην ίδια τη χώρα μας, κατά της οποίας εκκρεμεί προσφυγή στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) για μη σωστή εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας.
Ασφαλώς η Ελλάδα έχει το δικαίωμα να οργανώνει όπως αυτή θεωρεί σκόπιμο την ανώτατη εκπαίδευση δεδομένου ότι η παιδεία εμπίπτει καταρχήν στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Ως εκ τούτου, η συνταγματική απαγόρευση του άρθρου 16 παράγ. 8 δεν δημιουργεί κανένα πρόβλημα από πλευράς Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Η Ελλάδα μπορεί ελεύθερα να συνεχίσει να μην αναγνωρίζει τα διπλώματα που παρέχονται από τα Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών.
Ωστόσο παρουσιάζεται σύγκρουση με το κοινοτικό δίκαιο, σύμφωνα τουλάχιστον με τον ισχυρισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία έχει προσφύγει κατά της χώρας μας στο ΔΕΚ, όσον αφορά τα διπλώματα που παρέχονται από αλλοδαπά πανεπιστήμια κοινοτικής χώρας σε Έλληνες πολίτες, οι οποίοι πραγματοποίησαν αρχικά μέρος των σπουδών τους στην Ελλάδα σε συνεργαζόμενο ΕΕΣ (βάσει συμφωνίας δικαιόχρησης) και στη συνέχεια πήγαν στο εξωτερικό για την ολοκλήρωσή των σπουδών τους στα πανεπιστήμια αυτά.
Πάντως το πρόβλημα της αναγνώρισης της ιδιωτικής εκπαίδευσης δεν μπορούμε να το δούμε μόνον υπό το πρίσμα της κοινοτικής νομοθεσίας. Είναι καιρός να υπάρξει μία μελετημένη παρέμβαση έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα σωστό πλαίσιο ρύθμισης της μη κρατικής ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα.
Η επικείμενη αναθεώρηση του Συντάγματος δρομολογεί τις προϋποθέσεις για τη λειτουργία μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών ΑΕΙ. Επιβάλλεται όμως να υπάρχει σαφής κατοχύρωση σωστών κανόνων λειτουργίας αυτών των πανεπιστημίων, προβλέποντας ακαδημαϊκές εγγυήσεις καθώς και εγγυήσεις αξιοκρατίας και ισοτιμίας στην πρόσβαση αποκλείοντας λογικές κερδοφορίας και υπέρογκων διδάκτρων.
Μπορούμε να παραδειγματιστούμε από την πρακτική άλλων ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Γαλλία, όπου η μη κρατική ανώτατη εκπαίδευση λειτουργεί υπό τον άμεσο έλεγχο του κράτους ως προς τη διάρκεια των σπουδών, την ποιότητα των προγραμμάτων, τα προσόντα του διδακτικού προσωπικού, την επάρκεια των υλικών υποδομών καθώς και τη προέλευση και χρήση των πόρων.
Πέραν όμως τούτου, η σωστή εκπαιδευτική πολιτική προϋποθέτει και επιβάλλει η ιδιωτική ανώτατη εκπαίδευση να λειτουργεί συμπληρωματικά ως προς την κρατική. Σε ολόκληρη την Ευρώπη η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται κυρίως από κρατικά πανεπιστήμια, ενώ η ανάπτυξη ιδιωτικών πανεπιστημίων δεν απείλησε ούτε απαξίωσε τη δημόσια παιδεία. Άλλωστε η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη όπου απουσιάζει η ιδιωτική ανώτατη εκπαίδευση. Υπάρχει το επιτυχημένο μοντέλο των βορείων χωρών όπου τα πανεπιστήμια, κυρίως στη Δανία και τη Φιλανδία, είναι μόνο κρατικά.
Αναμφίβολα η ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση πανάκεια στην κρίση της ανώτατης εκπαίδευσης ούτε άλλοθι για να μην ενισχυθούν τα υπάρχοντα δημόσια ιδρύματα. Το δημόσιο πανεπιστήμιο πρέπει να παραμείνει ο βασικός πυλώνας για την εκπαίδευση των νέων της χώρας μας με γνώμονα τη διατήρηση του δημόσιου συμφέροντος και της δωρεάν παιδείας.
Η λειτουργία μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων, χωρίς την παράλληλη ενίσχυση των δημοσίων πανεπιστημίων προκειμένου να αποκτήσουν υποδομές και να βελτιωθεί η ποιότητα της παρεχόμενης γνώσης και εκπαίδευσης, θα είναι πράξη αναποτελεσματική αν όχι επικίνδυνη. Πρωταρχικός μας στόχος είναι να ξαναβρεί επιτέλους το ελληνικό πανεπιστήμιο τη χαμένη του αίγλη, να αποκτήσει δυναμική παρουσία στις ευρωπαϊκές εξελίξεις και να γίνει ανταγωνιστικό σε παγκόσμιο επίπεδο.
| |
