| _ |
|
|
| |
| Αγαπητοί συνάδελφοι,
Κυρίες και κύριοι,
Ο νέος στρατηγικός στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως αυτός εκφράστηκε στο Συμβούλιο της Λισσαβόνας το 2000, έγκειται στο να « γίνει η Ένωση μια πιο ανταγωνιστική και δυναμική παγκόσμια οικονομική δύναμη, βασισμένη στη γνώση, ικανή για μια αειφόρο οικονομική ανάπτυξη, με περισσότερες και καλύτερες δουλειές και μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή». Προς αυτή την κατεύθυνση, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβώνας πρότεινε τη χρήση μια ανοικτής μεθόδου συντονισμού που σκοπό θα έχει να πετύχει αυτόν τον νέο στρατηγικό στόχο. Η ανοικτή μέθοδος συντονισμού αποτελείται από μια στρατηγική συνεργασίας στην οποία τα κράτη μέλη θέτουν κοινούς στόχους και κοινούς τρόπους επίτευξης των στόχων αυτών.
Οι κοινοί στόχοι που τέθηκαν από την « Έκθεση σχετικά με τους συγκεκριμένους μελλοντικούς στόχους για τα συστήματα εκαπίδευσης και κατάρτησης» , η οποία υιοθετήθηκε το Μάρτιο του 2001 από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Στοκχόλμης, είναι σε απόλυτη αντιστοιχία με τη θεματική του σημερινού συνεδρίου. Αυτοί οι στόχοι προσδιορίζουν τον τρόπο με τον οποίον τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτησης θα πρέπει να συνεισφέρουν στην επίτευξη του στρατηικού στόχου της Λισσαβώνας. Τρεις είναι οι κοινοί άμεσοι στόχοι
¦ Να βελτιωθούν η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση,
¦ Να διευκολυνθεί η πρόσβαση σε όλους, στη δια βίου μάθηση και εκπαίδευση,
¦ Να γίνουν τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης προσβάσιμα και ανοικτά στον υπόλοιπο κόσμο.
Οι χώρες της δυτικής Βαλκανικής (Αλβανία, Βοζνία – Ερζεγοβίνη, Κροατία, Π.Γ.Δ. της Μακεδονίας, Σερβία – Μαυροβούνιο) βιώνουν αυτή τη στιγμή μια μεταβατική περίοδο η οποία οδηγεί στον εκσυγχρονισμό των κοινωνιών τους. Όμως για να προχωρήσει περισσότερο αυτή η διαδικασια εκσυγχρονισμού είναι απαραίτητο να εφαρμοστούν αποτελεματικοί μέθοδοι εκπαιδευτικών μεταρυθμίσεων. Ο πόλεμος και η φτωχή οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη που γνώρισαν οι χώρες αυτές είχε μια αρνητική επιρροή τόσο στην πρόσβαση στην εκπαίδευση όσο και στην ποιότητα της.
Έτσι, ένας σημαντικός αριθμός βασικών προβλημάτων παραμένουν και χρειάζονται επείγουσα αντιμετώπιση:
¦ Όλες οι χώρες στην περιοχή πρέπει να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της χρόνιας υποχρηματοδότησης και του αργού εκσυγχρονισμού των εκπαιδευτικών τους συστημάτων καθώς και των σχολικών τους υποδομών
¦ Η καλυτερεύση των σχολικών κτηρίων και των μέσων διδασκαλίας χρείζουν άμεσης αντιμετώπισης.
¦ Η συμμετοχή και η παραμονή στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι πολύ χαμηλή συγκρινόμενη με τα διεθνή πρότυπα.
¦ Στις αγροτικές περιοχές η εκπαίδευση που προσφέρεται από αυτά τα κράτη δεν είναι της ίδιας ποιότητας όπως στις πόλεις.
¦ Σε ορισμένες περιπτώσεις, φτωχές οικογένειες δεν μπορούν να προσφέρουν τα έξοδα μετακίνησης των παιδιων τους για να πάνε στα σχολεία ή και ακόμα να τους αγοράσουν τα τετράδια και τη απραίτητη γραφική ύλη.
¦ Μερικές χώρες όπως η Αλβανία και το Μαυροβούνιο ισχυρίζονται ότι οι μαθητές στα σχολεία τους στις μεγάλες πόλεις είναι υπεράριθμοι.
¦ Τέλος μια λεπτομερής μελέτη της παρούσας κατάστασης των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης πολλών χωρών φανερώνει την ύπαρξη μιας σειράς προβλημάτων υποδομής.
Οπωσδήποτε, αυτό που χρειάζεται άμεσα είναι να βρεθούν οι χρηματοδοτικές αυτές πηγές που θα καλύψουν τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων εκαπίδευσης. Η οικονομική βοήθεια από τον ξένο παράφοντα συμπεριλαμβανομένης και της βοήθεια ς από την ΕΕ έχει δώσει μέχρι σήμερα τα απαραίτηατ κονδύλια για να υπάρξει νια πρώτη βελτίωση των εκπαιδευτικών συστημάτων. Η ΕΕ, μεταξύ άλλων δωρητών, παίζει ένα σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή των εκπαιδευτικών αλλαγών στις χώρες της βαλκανικής. Η ΕΕ παρέχει υποστήριξη μέσω των κονδυλίων που στοχεύουν στον εκσυγρονισμό των εκπαιδευτικώ συστημάτων της περιοχής. Επιπρόσθετα, η ΕΕ ημιουργεί τις ευκαρε’ιες για τη μεταφορά της απαραίτητης εμπειρίας, τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών που στοχεύουν σε μια σταδιακή ενσωμάτωση των χωρών των δυτικών βαλκανίων σε αυτό που σήμερα οομλαζουμε Ευρωπασϊκό Εκπαιδευτικό χώρο.
Η προοπτική της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης έχει δώσει στις χώρες της περιοχής αυτής την απαραίτητη πίστη για την ανάγκη εκσυχρονισμού των κοινωνιών τους. Κάτω από αυτή την προοπτική, και σύμφωνα με τις πολιτικές της ΕΕ, οι χώρες αυτές έχουν ιεραρχήσει την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού σαν τον κυριότερη προταιρεότητα που θα οδηγήσει στην οικονομική σταθερότητα και ανάπτυξη. Για αυτό το λόγο οι χώρες των δυτικών βαλκανίων υπόγραψαν ένα σχέδιο δράσης που προωθεί τις εκπαιδευτικές αλλαγές σύμφωνα με τις επιταγές της ΕΕ.
Εκτός από αυτό, οι χώρες των δυτικών Βαλκανίων έχουν επενδύσει πολύ στην προσπάθεια προετοιμασίας μελετών που στόχο έχουν τη μεταρρύθμιση των εκπαιδευτικών τους συτημάτων. Στα κειμενα πολιτικής που έχουν συντάξει τα κράτη αυτά, αναφέρουν συγκεκριμένα μέτρα που πρέπει να παρθούν τα οποία μπορούν να οδηγήσουν στην εκπιδευτική μεταρρύθμιση. Τα μέτρα αυτά είναι:
¦ Η αποκέντρωση της διαχείρησης των εκπαιδευτικών συστημάτων με την μεταβίβαση αρμοδιοτήτων σε τοπικές αρχές όπως σχολεία και τοπικές κοινωνίες.
¦ Η ενίσχυση του ρόλου των κοινωνικών εταίρων στα θέματα παιδείας με την εγκαθίδρυση τριμερών Συμβουλίων.
¦ Ο εκσυγχρονισμός των εκπαιδευτικών λειουργών έτσι ώστε να μπορέσουν να γίνουν πιο ευέλικτοι στις νέες αναγκες εκπαίδευσης.
¦ Η ίδρυση ειδικών σχολείων για ενήλικες έτσι ώστε να διασφαλίζται η δια βίου μάθηση και εκπαίδευση σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας.
¦ Η καλύτερη οργάνωση και διαχείτηση του συστήματος της βάσης των δεδομένων έτσι ώστε να μπορούν να παρακολουθούν καλύτερα τις μεταρρυθμίσεις αλλά και να εξασφαλίζουν τη γρηγορότερη εφαρμογή τους.
Τι όμως πρέπει να γίνει στο άμεσο μέλλον στις χώρες των δυτικών Βαλκανίων;
Στο μέλλον είναι σημαντικό να μπορέσουμε να μετατρέπουμε τους στόχους σε δράσεις με την επεξεργασία συγκεκριμένων στρατηγικών. Είναι επίσης σημαντικό να ενισχυθεί το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο και να συνεχιστεί η παρακολούθηση εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων. Τέλος χρειάζεται καλυτεύρευση της διεθνούς βοήθειας έτσι ώστε να μπορέι να διατηρηθεί μιας μακράς διάρκειας χρηματοδότηση. Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονίσουμε ότι είναι πολύ σημαντικό να υπάρξει καλύτερος και στενότερος συντονισμός μεταξύ των εθνικών αρχών και των διεθνών δωρητών.
Σε όλες τις χώρες των δυτικών βαλκανίων έχουν γίνει πολλά και πολλοί στόχοι έχουν ήδη επιτεφχθεί, κυρίως όσον αφορά την υιοθέτηση του νομικού παλισίου και της βασικής νομοθεσίας που θα οδηγήσουν στις μεταρρυθμίσεις. Όλες οι χώρες επίσης έχουν δείξει πρόοδο στον τομέα της δημιουργίας των θεσμικών εκείνων οργάνων που θα υποστηρίξουν τις μεταρρυθμίσεις την ίδια στιγμή που η μεταφορά της τεχνογνωσίας στους τοπικούς φορείς από την ΕΕ μέσω τον προγραμμάτων συνεχίζεται χωρίς προβλήματα. Αυτές οι προσπάθειες πρέπει να συνεχιστούν και να στηριχθούν από μια συστηματική συνεργασία μακράς διάρκειας έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η αειφόρος βελτίωση των εκπαιδευτικών τους συστημάτων.
Κλείνοντας την παρέμβαση μου θα ήθελα να πω ότι ειδικά για αυτές τις χώρες, οι οποίες ταλαιπωρήθηκαν από τους πολέμους, η καλυτέρευση του εκπαιδευτικού συστήματος έχει βαθύτεο νόημα και αξία. Πρόσφατα, Κοσοβάροι μαθητές που επισκέφθηκαν τον νέο διοικητή των Ηνωμένων Εθνών στην περιοχή κ Kai Eide του είπαν «Μας δώσατε την ελευθερία αλλά όχι μέλλον». Αυτη η φράση τα περικλείει όλα. Οι μεταρρυθμίσεις στην παιδεία, τόσο στο Κόσοβο όσο και στις γειτονικές χώρες, πρέπει να συνεχιστούν για να υπάρξει νέα προοπτική για όλους. Και η νέα αυτή προοπτική είναι ο προσανατολισμός των χωρών αυτών στην ΕΕ και στις κοινές αξίες που συμερίξονται όλοι οι λαοί της Ευρώπης. | |
