|
| . |
|
|
| |
| Να σας καλωσορίσω κι εγώ με τη σειρά μου σε αυτήν τη συνάντηση που έχει μια εξαιρετικά επίκαιρη ατζέντα.
Θέλοντας συμβάλω στον προβληματισμό, θα ήθελα να κάνω μια σύντομη παρουσίαση των όσων ειπώθηκαν στη Βουδαπέστη κατά την πρόσφατη Σύνοδο Υπουργών Χωροταξίας της ΕΕ που είχε ως αντικείμενο την αναθεώρηση της Εδαφικής Ατζέντας.
Καταρχάς αναγνωρίστηκε ότι η διάσταση της εδαφικής συνοχής είναι αναπόσπαστο μέρος όλων των τομεακών πολιτικών της ΕΕ και, ειδικότερα, της Πολιτικής Συνοχής ενόψει και της Στρατηγικής Ευρώπη 2020 για μια έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τόσο η ΕΕ όσο και κάθε Κράτος - μέλος ξεχωριστά πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους την εδαφική διάσταση σε κάθε πολιτική κυρίως διότι οι ευκαιρίες ανάπτυξης ποικίλουν από περιφέρεια σε περιφέρεια.
Υιοθετώντας την Εδαφική Ατζέντα 2020, όλα τα Κράτη – μέλη καταλήξαμε ότι ο χωρικός σχεδιασμός, μέχρι το 2020, έχει να αντιμετωπίσει έξι μεγάλες προκλήσεις. Η πρώτη συνδέεται με την οικονομία, δηλαδή τον τρόπο που αναπτύσσεται η παγκοσμιοποίηση και τις δομικές αλλαγές που προκαλεί. Αναφέρομαι στην πρόσφατη οικονομική κρίση, η οποία, αν και επηρέασε όλη την Ευρώπη, τα αποτελέσματά της έχουν διαφορετική ένταση και εκδηλώνονται σε διαφορετικό χρόνο στην ΕΕ σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.
Η δεύτερη πρόκληση είναι η έντονη αλληλεξάρτηση των περιφερειών της Ένωσης, με την έννοια ότι οι μεταβολές που συντελούνται στο ένα άκρο της Ευρώπης επηρεάζουν ταχύτατα το άλλο άκρο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της αλληλεξάρτησης είναι τα μεταναστευτικά ρεύματα από τρίτες χώρες προς την Ευρώπη με τη χώρα μας να αποτελεί μια από τις κύριες πύλες εισόδου.
Η γήρανση του πληθυσμού και η σχετική ερήμωση αρκετών περιοχών εξελίσσεται διαφορετικά σε κάθε περιφέρεια και θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην κοινωνική και την εδαφική συνοχή, στην πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες, στην αγορά εργασίας και στη στέγαση. Αυτή είναι η τρίτη πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσει ο χωρικός σχεδιασμός.
Η συζήτηση γα την κλιματική αλλαγή και τους περιβαλλοντικούς κινδύνους έχει ανοίξει τα τελευταία χρόνια διεθνώς. Η περιβαλλοντική πρόκληση εστιάζει στην ανάγκη συντονισμού των πολιτικών της ενέργειας, της διαχείρισης των υδάτων, της γεωργίας, της στέγασης, του τουρισμού και των μεταφορών σε ένα χωρικό πλαίσιο ώστε η κρίση να οδηγήσει σε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης.
Η ενεργειακή κάλυψη των διαφορετικών περιοχών της Ένωσης ποικίλει επίσης σημαντικά, καθώς η εξάρτηση από την εισαγωγή ορυκτών καυσίμων είναι αλλού μικρότερη και αλλού μεγαλύτερη. Η στροφή προς πράσινες μορφές ενέργειας και τις παραγωγικές δραστηριότητες που καταναλώνουν λιγότερο άνθρακα αποτελεί την πέμπτη πρόκληση στην οποία καλείται να απαντήσει η χωρική πολιτική. Για την Ελλάδα, ο χωρικός σχεδιασμός πρέπει να λάβει υπόψη και την ενεργειακή αυτονομία των νησιών.
Τέλος, ο κίνδυνος της απώλειας της βιοποικιλότητας, της πολυμορφίας του τοπίου και της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς είναι επίσης μια πρόκληση την οποία θα πρέπει να αντιμετωπίσει η Εδαφική Ατζέντα. Για τη χώρα μας αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η στροφή προς την τοπική ιδιαιτερότητα – φυσική ή πολιτισμική – και την ποιότητα είναι κλειδί για την ανάπτυξη της περιφέρειας, κυρίως δε, για την ανάπτυξη ενός νέου προτύπου τουρισμού που δεν θα είναι πια μαζικό.
Για να αντιμετωπίσουμε συνολικά αυτές τις προκλήσεις συμφωνήσαμε σε έξι άξονες προτεραιοτήτων :
1. Προώθηση μιας πολυκεντρικής και ισόρροπης εδαφικής ανάπτυξης,
2. Ενθάρρυνση της ολοκληρωμένης ανάπτυξης των πόλεων και της υπαίθρου,
3. Ενίσχυση των διακρατικών και διασυνοριακών σχέσεων,
4. Δημιουργία ισχυρών τοπικών οικονομιών και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους,
5. Ενίσχυση των συνδυασμένων μεταφορών προς όφελος ατόμων, επιχειρήσεων και κοινοτήτων,
6. Σύνδεση και διαχείριση των περιβαλλοντικών και πολιτισμικών αξιών των περιφερειών της Ένωσης.
Σε επίπεδο διεθνών σχέσεων επίσης, πέραν της Εδαφικής Ατζέντας που συζητήσαμε στη Βουδαπέστη, πρέπει να υπενθυμίσω ότι η χώρα μας έχει αναλάβει, για το 2011, την προεδρία στη Συνδιάσκεψη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Υπουργών Χωροταξίας (CEMAT) και έχουμε προτείνει ως θέμα της 16ης Συνόδου «Εδαφική Δημοκρατία : ο ρόλος της συμμετοχής των πολιτών στο βιώσιμη εδαφική ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ηπείρου». Πρέπει, λοιπόν, να ορίσουμε την ακριβή ημερομηνία και την ατζέντα της Συνδιάσκεψης έχοντας ως κεντρικό άξονα το πώς θα μπορούσαμε να εμπλέξουμε τους νέους ανθρώπους της Ένωσης στη χωροταξική διαδικασία της χώρας τους υιοθετώντας καινοτόμα εργαλεία και τρόπους συμμετοχής.
Και μια που μιλάμε για συμμετοχή των πολιτών στο σχεδιασμό, όπως γνωρίζετε η κατάσταση του ιστορικού κέντρου της Αθήνας αποτέλεσε το αντικείμενο του Υπουργικού Συμβουλίου της 16ης Μαΐου. Από την πλευρά μας, ως ΥΠΕΚΑ, θεωρώντας ότι τα προβλήματα αστικών κρίσεων (urban crises) εντάσσονται πλέον στις χωραταξικές πολιτικές, ενεργοποιούμε το ΣΟΑΠ, το «Σχέδιο Ολοκληρωμένης Αστικής Παρέμβασης», που είναι ένα εργαλείο συντονισμένης χωρικής διακυβέρνησης, ιδιαίτερα κατάλληλο σε περιπτώσεις κατακερματισμού αρμοδιοτήτων, ισχυρό επειδή εντάσσεται σε στρατηγική χωροταξική θεώρηση και ικανό να αντιμετωπίσει τα «αμιγώς πολεοδομικά» προβλήματα του κέντρου (όπως χρήσεις γης, κοινωνικές υποδομές, ανακαίνιση κτιρίων κ.λ.π) με ισχυρή συμμετοχική διαδικασία.
Και τώρα δίνω το λόγο στον Πρόεδρο του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας, τον κ. Βασενχόφεν.
Εύχομαι καλή συνέχεια στις εργασίες σας.
| |
|
|
 |
 |
|
|
|
