ΣΗΦΟΥΝΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ - Οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον Πολιτισμό

Οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον Πολιτισμό

Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης (2007-2019)

Οι πολιτιστικές πρωτεύουσες αποτελούν το σημαντικότερο και καλύτερα οργανωμένο πολιτιστικό θεσμό της Ευρώπης. Καμία άλλη από τις πολιτιστικές δράσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν έχει σήμερα την ίδια εμβέλεια, την ίδια αναγνωρισιμότητα και κυρίως την ίδια μαζική συμμετοχή των πολιτών.

Η τροποποίηση της απόφασης για τις πολιτιστικές πρωτεύουσες προέβλεπε αρχικά μόνο την επέκταση του θεσμού στα νέα κράτη μέλη. Ωστόσο, η Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας προσπάθησε και πέτυχε τη συνολική αναβάθμιση του θεσμού των Πολιτιστικών Πρωτευουσών εισάγοντας σημαντικές καινοτομίες:

1. Νέο σύστημα επιλογής των ευρωπαϊκών πολιτιστικών πρωτευουσών

Τα κράτη μέλη διοργανώνουν διαγωνισμό σε εθνικό επίπεδο μεταξύ των ενδιαφερόμενων πόλεων. Ο στόχος είναι να κινητοποιηθούν όσο το δυνατόν περισσότερες πόλεις και να συμμετάσχουν στους διαγωνισμούς αυτούς προτείνοντας πρωτότυπα και ρεαλιστικά προγράμματα. Βασικά κριτήρια επιλογής είναι η ευρωπαϊκή διάσταση του προτεινόμενου προγράμματος, η ενεργή συμμετοχή των κατοίκων της περιοχής, αλλά και η συμβολή των προγραμμάτων στην αειφόρο ανάπτυξη της πόλης.

2. Παρακολούθηση της προετοιμασίας της πόλης

Από την ανακήρυξη της πολιτιστικής πρωτεύουσας έως την έναρξη των εκδηλώσεων μια «ευρωπαϊκή επιτροπή παρακολούθησης» θα εστιάζει και θα συνεισφέρει στην εξασφάλιση της ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας του προγράμματος. Η επιτροπή αυτή θα καταρτίζει μία ενδιάμεση έκθεση παρακολούθησης σχετικά με την εξέλιξη των προετοιμασιών για την εκδήλωση και στη συνέχεια, λίγους μήνες πριν την έναρξη των εκδηλώσεων, θα εκδίδει την τελική έκθεση παρακολούθησης.

3. Βραβείο προς τιμήν της Μελίνας Μερκούρη

Βάσει της έκθεσης παρακολούθησης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα απονέμει έπαθλο στις ανακηρυχθείσα πόλη με την προϋπόθεση ότι το πρόγραμμά της ανταποκρίθηκε επαρκώς στα κριτήρια και τους στόχους που έθεσαν κατά τη φάση επιλογής, αλλά και στις συστάσεις που διατύπωσε η επιτροπή παρακολούθησης. Το έπαθλο αυτό, το οποίο θα απονέμεται πριν από την έναρξη των εκδηλώσεων, είναι μια τιμητική αλλά και χρηματική ανταμοιβή, η οποία θα συμβάλει στον προϋπολογισμό της πολιτιστικής πρωτεύουσας.

Ο Νίκος Σηφουνάκης, με σειρά πρωτοβουλιών που ανέλαβε τόσο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και στο Συμβούλιο πέτυχε να ονομαστεί το βραβείο αυτό «Έπαθλο προς τιμήν της Μελίνας Μερκούρη», ένας φόρος τιμής στη μεγάλη ελληνίδα πολιτικό που υπήρξε η εμπνεύστρια του θεσμού των Πολιτιστικών Πρωτευουσών της Ευρώπης.